Boek
Op Facebook volg ik Rudi Vranckx met zijn groep “In het spoor van Rudi Vranckx”. Nu is hij niet zoveel meer bezig met de Arabische Lente maar wel met verslaggeving rond Gaza en Israël. Dat wordt hem door sommige groepen niet in dank afgenomen.
Achterplat
De waarheid is het eerste slachtoffer van de oorlog.
Terwijl de revolutie de Arabische wereld in vuur en vlam zet, proberen
oorlogsjournalisten te tonen wat er gebeurt. Maar wat ze hebben gezien en
meegemaakt gaat vaak ons bevattingsvermogen te boven. In De Gierenclub
vertellen Rudi Vranckx en Caryl Strzelecki hoe oorlog, geweld en omwenteling de
levens van gewone mensen verwoesten. Deze autobiografische striproman toont op
adembenemende wijze wat we niet gezien hebben op het scherm, niet gelezen
hebben in de krant. We reizen, in het spoor van de revolutie, van Tunesië,
Egypte en Libië tot in Syrië waar ieders leven in gevaar is en de nieuwsjager
uiteindelijk zelf het wild wordt. Het leven van een reporter is er één van
ontmoetingen met mensen die hoop en wanhoop delen. Uiteindelijk komt De Gierenclub
in Gaza terecht, jammer genoeg. Stopt het dan nooit?
Vragen
Wat bezielt Rudi om zijn leven op het spel te zetten?
Hoe komt hij op het idee om een striproman te maken?
Wat is de Gierenclub?
Welke boodschap wil hij ons brengen?
(verhalen/berichtgeving niet altijd mag gebracht worden, jacht op
journalisten.)
Stopt het dan
nooit?
Het is niet Rudi zelf die op het idee is gekomen om een striproman te maken. Het idee kwam van Caryl Strzelencki. Hij contacteerde Rudi langst Facebook. Hij wou het concept gebruiken van Joe Sacco, een Amerikaanse striptekenaar die afkomstig is uit Malta. Joe trekt zelf naar oorlogsgebieden zoals Gaza en Joegoslavië om daar zijn verhaal om te zetten naar een strip. Dat zag Caryl niet echt zitten dus ging hij op zoek naar iemand die zijn ogen er oren wou zijn. Met schetsen uit Rudi zijn boek, “Het gezicht van de oorlog”, spraken ze af. Ze kozen een onderwerp dat actueel was, namelijk de Arabische Lente. Caryl had een aantal schetsen bij van Kadaffi, de dictator die werd vermoord in Libië. Hij kan op die manier details laten zien die anders verloren gaan omdat de filmpjes te snel gaan. De bedoeling van Caryl was om de innerlijke gevoelens van Rudi bloot te geven. Dat kon alleen maar als hij zich helemaal open stelde voor dit concept. Caryl denkt dat de oorlogsjournalisten het op één of andere manier niet kunnen loslaten. Toch gaan ze niet onbezonnen naar daar. Het is een berekend risico. Rudi zorgt dat hij goede afspraken heeft met zijn “fiksers”, veiligheid komt op de eerste plaats. Als Caryl de videoboodschappen bekijkt van hem heeft hij toch bedenkingen met de veiligheidsmaatregelen die Rudi treft. Blijkbaar is veiligheid een perceptie. Hij gebruikt drie stijlen om de verhalen op papier te zetten. Een realistische stijl, een karikaturale stijl en een stripstijl. De karikaturale stijl moest hij gebruiken om de deadline van het boek te halen.
Het is niet Rudi zelf die op het idee is gekomen om een striproman te maken. Het idee kwam van Caryl Strzelencki. Hij contacteerde Rudi langst Facebook. Hij wou het concept gebruiken van Joe Sacco, een Amerikaanse striptekenaar die afkomstig is uit Malta. Joe trekt zelf naar oorlogsgebieden zoals Gaza en Joegoslavië om daar zijn verhaal om te zetten naar een strip. Dat zag Caryl niet echt zitten dus ging hij op zoek naar iemand die zijn ogen er oren wou zijn. Met schetsen uit Rudi zijn boek, “Het gezicht van de oorlog”, spraken ze af. Ze kozen een onderwerp dat actueel was, namelijk de Arabische Lente. Caryl had een aantal schetsen bij van Kadaffi, de dictator die werd vermoord in Libië. Hij kan op die manier details laten zien die anders verloren gaan omdat de filmpjes te snel gaan. De bedoeling van Caryl was om de innerlijke gevoelens van Rudi bloot te geven. Dat kon alleen maar als hij zich helemaal open stelde voor dit concept. Caryl denkt dat de oorlogsjournalisten het op één of andere manier niet kunnen loslaten. Toch gaan ze niet onbezonnen naar daar. Het is een berekend risico. Rudi zorgt dat hij goede afspraken heeft met zijn “fiksers”, veiligheid komt op de eerste plaats. Als Caryl de videoboodschappen bekijkt van hem heeft hij toch bedenkingen met de veiligheidsmaatregelen die Rudi treft. Blijkbaar is veiligheid een perceptie. Hij gebruikt drie stijlen om de verhalen op papier te zetten. Een realistische stijl, een karikaturale stijl en een stripstijl. De karikaturale stijl moest hij gebruiken om de deadline van het boek te halen.
In de inleiding vertelt Rudi hoe delen van zijn
documentaire “De revolutieroute” over de Arabische Lente nog een achterliggend
verhaal heeft. Zijn fascinerende, intense persoonlijke zoektocht zoals hij dat
omschrijft. De Gierenclub bestaat echt! Het is een losse groep van reporters
die naar de oorlog trekken. De Gierenclub ontmoeten elkaar waar het bloed heeft
gevloeid of ellende heerst. Ze is opgericht na de dood van Chris Hondros en Tim
Hetherington in Misurati te Libië. Met de striproman wordt opgedragen aan al de
gedode collega’s.
Homs
De reis start met een flashback uit Homs waar de VRT-ploeg van Vranckx slachtoffer werd van een aanslag. “Ik besef nu pas dat ik Homs niet zomaar kan vergeten. Sindsdien voel ik met ook een beetje anders.” In het stukje zie je Rudi naar Homs trekken met een vrouwelijke vertolkster die niet echt affectie heeft met het regime. Ze worden niet naar de opstandige wijken gebracht maar naar aanhangers van de regering. Rudi krijgt massa’s propaganda over zich. De lokale bevolking zijn zelf bang van de Mukhābarāt. Het is de Arabische term voor inlichtingendienst. Hij wordt bestookt met gsm’s waar beelden van onthoofdingen en andere gruwelijkheden op staan. Het ene al gruwelijker dan de andere. Dan klinkt er plots een luide knal. Er wordt speciaal voor hen een show georganiseerd. Ze gaan samen met een paar mannen op een dak kijken waar de granaat is ingeslagen. Deze heeft blijkbaar een school geraakt. Ze komen in het midden van een chaos terecht. Blijkbaar loopt het nu niet meer zoals gepland was. Een meisje is geraakt door een granaat. Alles lijkt nu trager te gaan, als in een waas. Nu blijkt dat Gilles, de Franse collega, de laatste granaat heeft opgevangen. Het dringt hem door dat hij door het oog van de naald is gekropen.
Tunesië
De Arabische Lente of Jasmijnrevolutie is gestart in
Tunesië. De bevolking was de werkloosheid, corruptie, hoge voedselprijzen en de
politiek van Ben Ali beu. Mohammed Bouazizi zag geen toekomst meer in zijn land
en stak zichzelf in brand. Als reactie kwamen de mensen op straat in Sidi
Bouzid. Ondanks de noodtoestand bleef het protest maar duren. Ben Ali verliet
op 14 januari 2011 Tunesië en vluchtte naar Saoudi-Arabië. De staatspolitie en
de RCD, de voormalige regeringspartij, werden opgedoekt.
Rudi trekt naar Tunesië en bezoekt Mohammed zijn graf en
doet een gesprek met zijn moeder. Ze is verdrietig en woedend tegelijk. Ze doet
heel het verhaal aan Rudi. Het liefst van al ziet ze de schuldige branden in de
hel. Hij heeft ook nog een gesprek met een betoger van de broodrellen. Hij doet
heel het relaas over de honger, armoede en corruptie in zijn land. De (jongere)
mensen zijn radeloos. Ze willen werken en brood op de plank. De betogers worden
getrakteerd op gasgranaten en kogels. Het liefst van al willen ze vluchten naar
Frankrijk of Italië. “Ik word liever opgegeten door de vissen dan door de
mensen.” Na Mohammed hebben nog
tientallen anderen zich ook in brand gestoken, echte martelaren. Caryl en Rudi
praten over de jongens die toch de moed hebben om tot die daad over te gaan.
Het moet verschrikkelijk zijn, de pijn ondraaglijk. Hosni Gallii is een man die
het toch heeft overleefd. Hij vertelt aan Rudi hoe hij werd gefolterd en tot
zelfverbranding werd aangezet. Nu is hij hulpeloos en volledig afhankelijk van zijn
zus. Na het gesprek zit Rudi er verslagen bij. “Wat een rotstiel soms.”
Egypte
Egypte ontsprong de dans niet. Op het Tahrirplein in de
hoofdstad van Caïro staan duizenden mensen. Met sociale media trommelen ze
jongeren op om te protesteren. Op 11 februari 2011 treed Hosni Moebarak af.
Terwijl de collega’s van Rudi waren vertrokken, volgt
hij, met zijn roze sjaal, vanop het balkon het spektakel. Huraya! Is het meest
geroepen woord op het plein. Vrijheid! Hun botten worden gebroken, traangas,
kogels… Het lijkt wel oorlog. Elke dag gebeurt er wel iets nieuws. Plots zijn
er tanks en sluipschutters. Door het geweld eisen de mensen het vertrek van
Moebarak.
Caryl en Rudi praten over Aza Helal, de vrouw die een
gesluierde vrouw hielp toe ze werd afgeranseld op Tahrirplein. Hij zoekt ze op
in Egypte. Ze bood de andere vrouw hulp maar deelde mee in de klappen. Maar de
klappen breken haar niet, integendeel, ze zit nu vol met hoop. Ze is niet meer
bang en wil terug naar Tahrirplein. Ze zal daar blijven tot het doel bereikt
is. Uiteindelijk zegt Omar Soeleman, de vice-president van Egypte, dat Moebarak
zal aftreden als president van de Republiek. De Hoge Militaire Raad neemt het
bestuur van het land over. Het feest barst los. Allāhu akbar! Moebarak is weg
maar wat komt er in de plaats…
De meest indrukwekkende vrouw en grootste heldin die Rudi
tegenkomt is Nawal El Saadawi. De Egyptische schrijfster Nawal El-Saadawi is
81, ze vecht al heel haar leven tegen de dictatuur, en ze is nog steeds
onvermoeibaar. 'We zijn naar buiten gekomen. Ze kunnen de rivier niet stoppen,
ze kunnen de zee niet stoppen. Wij zijn met miljoenen. Het is onvermijdelijk.'
Ze heeft zicht bevrijd van haar angst om te sterven. Ze is VRIJ!
Libië
Van Egypte gaan we naar een andere dictator Moammar Mohammed al-Qadhafi. De altijd flamboyante leider van Libië die al sinds de geweldloze coup in 1969 aan de macht was, stierf op 20 oktober 2011 door de wapens van de rebellen. De grenzen die al meer dan 20 jaar gesloten waren voor Rudi, waren plots open.
In zijn laatste boodschap ontkent Khaddafi de protesten en zegt dat de mensen van hem houden. Ze zijn bereid om hun leven te geven voor hun leider. Ari, de chauffeur van is in alle staten over de speech. Volgens hem hebben de opstandelingen niets met Al Qaeda te maken. Ze volgen het spoor van de revolutie. Van Tobrouk tot Benghazi. Na de hoofdstad Tripoli is Benghazi de tweede stad van het land. Het is de stad van de opstandelingen. De vonk van de Arabische Lente treft als eerste deze stad. De oproerpolitie van Khaddafi smoort de prille opstand in bloed. Er vallen tientallen doden. Verschillende legereenheden kiezen de kant van de rebellen. Rudi krijgt de kans om te praten met een deserteur. Hij neemt hem mee naar de kazerne van Katiba waar Ziu, een 49 jarige gewone man, een aanslag pleegde. Deze werd daarna ingepalmd door de rebellen. Hij laat Rudi de folterkamers zien van het oude regime.
Rudi en de een paar collega’s trekken naar Misurata. Een
stad die lange tijd belegerd werd door de troepen van Khaddafi. Tijdens de
belegering vielen naar schatting duizend slachtoffers.
Ze bezoeken een schooltje waar kinderen worden opgevangen
met trauma’s van de oorlog. Als de begeleider wapens laat zien die ze hebben
buit gemaakt, zien we hoe diep de wonden zijn van de kinderen. Spontaan
beginnen ze te wenen. Met blokken maken ze wapens en roepen “Pang! Pang!”. Wat
de begeleider ook probeert, de jongen maakt steeds wapens.
Rudi vertelt Caryl over de dood van twee collega’s, Tim
en Chris. Het waren goede fotografen. Ze hadden ervaring, zeker geen cowboys.
Op dat moment richtte Peter van Human Rights Watch de Gierenclub op. Het zijn
broeders zonder wapens, met alleen maar een pen, een camera en microfoon. Rudi
is aangeslagen van deze aanslag. Hij verwoordt het zo: “Soms ben je op het
verkeerde moment op de verkeerde plek en dan heb je pech. Je kan enkel proberen
de risico's zo klein mogelijk te maken. Door 's nachts binnen te blijven,
bijvoorbeeld, of door enkel naar het front te gaan als dat écht nodig is.”
Dood Khaddafi
Op 20 oktober wordt Khaddafi gedood. Dit laat Caryl zien
in een zestiental bladzijden. De enige zwarte bladzijden in het boek. Het zijn
de zwarte bladzijden van de geschiedenis. Khaddafi is in koele bloede vermoord
zonder proces. In een democratie is er een rechtstaat en worden de mensen
berecht. Rudi vindt het jammer dat hij niet voor het Internationaal Gerechtshof
is moeten verschijnen. “Wie met het zwaard leeft, zal door het zwaard vergaan.”
Syrië
Het boek eindigt waar het verhaal begon, in Syrië. Het
bolwerk van verzet tegen Bashar Al-Assad.
Clandestien sluipt Rudi Syrië binnen met een paar
radicale die hem veiligheid garanderen. De valken van Sham. In het midden van
de nacht nemen ze een smokkelroute door niemandsland. “Moeilijk gaat ook als de
werkelijkheid niet getoond mag worden. Het is de langste kilometer uit Rudi
zijn leven. De volgende ochtend worden ze gebombardeerd door laagvliegende
gevechtsvliegtuigen. Ze gaan op pad om de gevolgen te zien. Sinds de
VN-waarnemers zijn vertrokken, regent het vaak bommen op de verschillende
dorpen.
Assad leert van andere dictators. Hij is de grens van
terugkeer voorbij. Niets zal hem stoppen, nog steeds loopt hij op vrije voeten.
Volgens de Telegraaf zijn er al 1 000 000 gewonden en 200 000 doden door de
burgeroorlog in Syrië. De oorlog duurt al ruim drie jaar.
Riviermoorden
Het verhaal van de riviermoorden gaan over gewone mannen
die vermoord worden en gedumpt in een rivier in Aleppo. De mannen worden
gefolterd, de handen achter hun rug gebonden en in het water gesmeten. Hisham
Zayad houdt van de slachtoffers haarstukjes bij zodat er DNA-bewijs is voor
latere identificatie. Ze begraven de mannen en geven de graven een nummer zodat
familieleden ze kunnen terugvinden. Op zijn laptop staan de gegevens van 225
lijken. En een film waar het allemaal mee begon. Hisham verdenkt de Shabiha,
een criminele militie gedoogd door de regering. Hij hoopt dat de schuldigen
worden berecht.
Stopt het nooit?
Op het einde van het boek vraagt Caryl aan Rudi of de
gruwel went. “Nee, bij mij toch niet. En bij de meeste collega’s ook niet. Als
je te veel eelt op je ziel krijgt, kan je beter stoppen.”
De volgende trip die hij wil maken is naar Gaza. Op het
moment dat ze in Syrië zaten begon het plots bommen te regenen op Gaza. Caryl
tekent als laatste afbeelding de World Press Photo van 2013 over. (Paul Hansen)
Deze oorlog ligt nog gevoeliger.
Op sommige sites wordt De Gierenclub als anti-semitisten
afgeschilderd. Vooral door de pro-Israël lobby. Ze verwijten de reporters om de
Palestijnen te willen behagen en geven daarom foutieve informatie. Ze zijn ook
niet te spreken dat de Facebookgroep geheim is. Er wordt volgens hen van alles
besproken wat het daglicht niet mag zien.
De vierde macht
In een democratisch land spreken we van de pers als
vierde macht. Ze brengen ons objectieve informatie over het reilen en zeilen
van het land. Dit is ook geen probleem want er bestaat hier persvrijheid.
Journalisten vliegen hier niet in de gevangenis omdat ze dingen aan het licht
brengen. Ze mogen hun bronnen beschermen. In niet-democratische landen ligt dat
wat gevoeliger. Daar is het de vierde onmacht. Ze willen geen pottenkijkers en
jagen op journalisten. Ze verdwijnen in de gevangenis of zoals in Syrië worden
ze beschoten of vermoord. Soms staat de vierde macht machteloos.
Actua
Rudi kan je volgen op Facebook met deze link:
Na de “reis” van Rudi en zijn vrienden is er een nieuw
fenomeen gekomen. IS is opgericht door een Jihadistische-salafistische
(soennieten) militie. Ze hebben delen van Irak en Syrië geclaimd als kalifaat. Het gebied waar ze actief zijn
was vroeger de Levant. Elke dag verschijnen er nog steeds artikels uit Syrië
met de meest gruwelijke verhalen.
Het liefst onthoofden ze de tegenstanders
Het liefst onthoofden ze de tegenstanders
Verkiezingen in Tunesië
PAV
Met dit onderwerp kan je een aantal wereldproblemen
bespreken met de leerlingen. Wij leven in een goed en vrij land waar iedereen
veel rechten heeft en van bescherming van de staat kan genieten. Dit is in
sommige landen niet het geval. Daar leven de kinderen in angst en ontbering. We
zijn ook dikwijls bezig met de leerlingen over actualiteit. Die wordt gebracht
door journalisten. Het is een fijn onderwerp om te verdiepen in het werk van
journalisten. Je kan een uitstap maken naar een redactie, zelf journalist zijn
voor een dag, een journalist uitnodigen als expert, een stuk schrijven voor de
schoolkrant…
Bronnen
http://www.standaard.be/cnt/dmf20120113_009
https://www.youtube.com/watch?v=eZ8AJfQVDwk
https://www.youtube.com/watch?v=nDeEu4BOqj4
https://www.youtube.com/watch?v=eZ8AJfQVDwk
https://www.youtube.com/watch?v=nDeEu4BOqj4
https://www.youtube.com/watch?v=1GIuKoQsU6Q
https://www.youtube.com/watch?v=_WKKqUTMLOU
https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=INTN3WD9osA&bpctr=1418997954
http://www.algemeiner.com/2013/05/24/lethal-journalists-react-to-the-al-durah-report-insights-into-the-ngo-journo-matrix/
https://www.youtube.com/watch?v=_WKKqUTMLOU
https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=INTN3WD9osA&bpctr=1418997954
http://www.algemeiner.com/2013/05/24/lethal-journalists-react-to-the-al-durah-report-insights-into-the-ngo-journo-matrix/
http://www.schamper.ugent.be/534/boek
http://www.cuttingedge.be/boekenstrips/rudi-vranckx-caryl-strzelecki-%E2%80%98de-gierenclub%E2%80%99
http://cobra.be/cm/cobra/boek/boek-strip/1.1728472
http://www.radio1.be/programmas/vandaag/strip-de-gierenclub
https://brabosh.com/2013/05/27/pqpct-pwr/
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/cultuur%2Ben%2Bmedia/media/1.1721250
http://www.nd.nl/artikelen/2014/maart/28/de-arabische-lente-in-stripvorm
http://nl.wikipedia.org/wiki/Caryl_Strzelecki
http://nl.wikipedia.org/wiki/Rudi_Vranckx
http://nl.wikipedia.org/wiki/Arabische_Lente
http://www.knack.be/nieuws/wereld/3-jaar-arabische-lente-komt-er-ooit-een-einde-aan-de-onrust-1/article-normal-506905.html
http://www.canvas.be/programmas/dockland%3A-de-revolutieroute/server13251916a%3A13a96de7ae0%3A-5cfe
http://www.nrc.nl/nieuws/2011/12/30/het-jaar-van-de-arabische-lente-deel-vijf-libie/
http://www.cuttingedge.be/boekenstrips/rudi-vranckx-caryl-strzelecki-%E2%80%98de-gierenclub%E2%80%99
http://cobra.be/cm/cobra/boek/boek-strip/1.1728472
http://www.radio1.be/programmas/vandaag/strip-de-gierenclub
https://brabosh.com/2013/05/27/pqpct-pwr/
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/cultuur%2Ben%2Bmedia/media/1.1721250
http://www.nd.nl/artikelen/2014/maart/28/de-arabische-lente-in-stripvorm
http://nl.wikipedia.org/wiki/Caryl_Strzelecki
http://nl.wikipedia.org/wiki/Rudi_Vranckx
http://nl.wikipedia.org/wiki/Arabische_Lente
http://www.knack.be/nieuws/wereld/3-jaar-arabische-lente-komt-er-ooit-een-einde-aan-de-onrust-1/article-normal-506905.html
http://www.canvas.be/programmas/dockland%3A-de-revolutieroute/server13251916a%3A13a96de7ae0%3A-5cfe
http://www.nrc.nl/nieuws/2011/12/30/het-jaar-van-de-arabische-lente-deel-vijf-libie/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten