Schindler's List (1993)

Vragen die ik me stel…

Wat is de lijst van Schindler en hoe werd die bepaald?

Op welke feiten is de film gebaseerd?

Waarom is de film in zwart/wit gefilmd?

Wie is het meisje in de rode cape?

Intro

Het meesterwerk uit 1993 van Steven Spielberg is een drama-oorlogsfilm gebaseerd op waargebeurde feiten. De drie uur durende film is een verfilming van het boek “Schindler’s Ark” van Thomas Keneally’s. (1982) Hij heeft het verhaal van een holocaust overlever, Poldek Pfeffenberg, in boekvorm gegoten. Verder deed hij nog interviews bij 50 Schindler Joden van verschillende nationaliteiten.

De film speelt zich af te Krakau in Polen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Oskar Schindler is een Sudeten-Duitse egoïstische vrouwen magneet en een oorlogsondernemer die een goedkope emailefabriek uitbaat. Samen met de joodse Izak Stern runt hij de potten- en pannenfabriek. Hij neemt joodse werkkrachten aan omdat ze goedkoper zijn dan de Poolse werknemers. Door Duitse officieren om te kopen slaagt hij er in om zijn fabriek te laten floreren. Niettegenstaande dat hij lid is van Duitse Nazi Partij knaagt het geweld tegen de Joden aan zijn geweten. Na verloop van tijd krijgt hij affectie met hen en begint zijn 1500 werknemers te beschermen. Hij weet Amon Goeth te overhalen om een parallel kamp te bouwen zodat de geïnterneerden de haat en bloeddorst van de commandant niet op hun nek krijgen. Na het sluiten van het kamp verhuist hij “zijn” Joden naar Tsjecho-Slowakije. De trein met vrouwen wordt per ongeluk naar Auschwitz gevoerd.  Met diamanten koopt hij de kampcommandant om en bevrijdt de vrouwen en kinderen. Op het einde van de oorlog is Schindler al zijn kapitaal kwijt maar redt hij de levens van meer dan duizend joodse werknemers.

Als rating kreeg de film 12+. Persoonlijk vind ik de film redelijk zware kost. Het is geen feelgood film waar je met een fijn gevoel naar huis gaat. Het ligt zelfs op de maag. Als rating zou ik +14 aanbevelen. Als je echt beseft waarover de film gaat en weet wat er zich allemaal heeft afgespeeld, blijf je toch een beetje mistroostig en verbitterd achter.  Er zullen kinderen zijn waar de film een diepe indruk zal achterlaten. De film moet zeker goed gekaderd en begeleid worden.

De regisseur

Steven is als enige zoon geboren op 18 december 1946 in Cincinnati, Ohoi. Zijn ouders waren Joden van Duitse afkomst. Als kind was hij een amateur filmmaker. Hij studeerde aan de media-academie van Californië. Met zijn 20 minuten durende film Amblin’, stapte hij naar Universal Studio’s. Met een contract in zijn handen kreeg hij de kans om televisieproducties te maken zoals Columbo en episodes van Night Gallery. Met zijn actiethriller “Duel” brak hij in 1971 door. De jaren die daarop volgden werden Jaws, Close Encounters of the Third kind, Raiders of the Lost ark en E.T. ingeblikt. In de jaren 90 volgden nog kaskrakers zoals Jurassic Park en The Color Purple. Met Empire of the sun, Always, en Hook gingen de kijkcijfers wat achteruit. In 1993 kwam Spielberg terug met zijn opvolger van Jurassic Park en Schindler’s List. Met deze laatste film verdiende hij zijn eerste Oscar voor beste film en beste regie. De film koste 70 miljoen dollar maar die werden in de eerste negen dagen weggeveegd. Spielberg heeft zijn royalty’s gedoneerd aan de Shoah Fondation. Een salaris zou voor hem bloedgeld zijn geweest. Nog enkele bekende films staan op zijn palmares zijn: Saving Privat Ryan, A.I., War of the Worlds, Munich. Hij verfilmde nog “De avonturen van Kuifje, Het geheim van de Eenhoorn”, een strip van de Belgische striptekenaar Hergé. De meeste van zijn films bracht hij uit onder het logo van Amblin Entertainment dat hij oprichtte samen met Kathleen Kennedy en Frank Marshall. Als ambitieus project startte Spielberg met een paar collega’s DreamWorks SKG. Het is één van de grootste filmstudio’s ter wereld. Het filmbedrijf ontwikkelt en distribueert films, televisieprogramma’s en videospellen. Het werd in december 2005 verkocht aan Paramount Pictures voor 1,6 miljard Dollar. Spielberg is één van de meest succesvolle en invloedrijkste filmakers.

De muziek

Een cruciaal aspect waarom de film zo een succes werd, was de filmmuziek van John Williams. Hij is de bekendste naoorlogse filmcomponist. De samenwerking van de heren gaat terug tot in 1974. Het resultaat is dat al de films, buiten “De Color Purple”, van muziek zijn voorzien door Williams. Door de soundtrack van Star Wars in 1977 te componeren brak Williams echt door. Volgens sommigen is Schindler’s List de ultieme soundtrack die hij heeft gemaakt in zijn lange carrière. Williams benadert de verschrikkingen op het scherm met een schoonheid die druipt van romantisch liefdesverdriet bij elk van zijn harmonische wendingen. Samen met Itzahk Perlman, een beroemde Israëlische violist, maken ze de melodramatische track "Theme from Schindler's List". Het Boston Symfonisch Orkest begeleidt de vioolvirtuoos. De vioollijn snijdt door merg en been, het laat je niet onbewogen. Door de perfecte timing en uitvoering zal het voor Williams moeilijk worden om zichzelf nog te overtreffen.

De echte Schindler

Schindler is geboren op 28 april 1908 in Svitavy, Moravia als zoon van een middenklas gezin uit het Sudetenland. Svitavy lag juist over de grens met Duitsland. Vele inwoners van de stad waren afkomstig uit Duitsland. Dat was ook niet anders bij het gezin van Schindler. Oskar was de oudste van twee kinderen. Hij had nog een jongere zus Elfriede. Ze hielden veel van elkaar. Hun moeder, Louisa, runde hun huishouden. Alhoewel ze een katholiek gezin waren, was enkel Louisa  praktiserend gelovig. Zijn vader was van het plezier hebbende, drinkende, filantropische type. Hij had in de stad een klein fabriekje. Als hij niet in zijn fabriek rondhing, ging Hans sigaren roken en cognac drinken met zijn vrienden in koffiehuizen. Al op vroege leeftijd had Oscar de gave om mensen te manipuleren. Een belangrijke invloed op jonge Oskar zijn leven was het Joodse gezin dat naast hem leefde. In de middelbare school zat hij bij hun twee zonen in het school. Normaal gezien zou een vriendschap tussen buurkinderen geen grote invloed hebben op de levenswandel van een man. Maar in dit geval was dat anders. Oskar beschouwde de Joden niet als buitenaardse wezens die gemakkelijk gestigmatiseerd worden maar als normale mensen. Die ademen, lachen, wenen, rouwen zoals iedereen. De erkenning van een ander persoon als mens en niet als een stereotype, geeft je de mogelijkheid om normale menselijke relaties met hen aan te knopen. In zijn jeugd was Oskar, zoals vele studenten van tegenwoordig, niet geïnteresseerd in school. Hij maakte wel zijn hogere studies af. Met de technische bagage van zijn studies en uit zijn vaders fabriek pimpte hij zijn auto’s. Hij speelde als hoofdrolspeler mee in de schooltonelen en was geliefd bij de meisjes. Als womanizer had hij geen gebrek aan vrouwelijk schoon. Op zijn twintigste trouwde hij met Emilie maar nooit zonder één of meerdere minnaressen te hebben. Ze was de tegenpool van Oskar. Met de bruidsschat die hij kreeg kocht hij een dure auto en hij verkwistte de rest van het geld. Hij was in die tijd meer een hedonist in plaats van een filosoof.  In 1930 trad hij toe tot het Tsjecho-Slowaaksleger. Hij haatte de regels en reglementen. Zodra hij kon verliet hij het leger en keerde terug naar Emilie. Dit was echter een latrelatie. Overdag werkt hij als verkoper in het Maravische elektronica bedrijf. Tijdens de nachten leefde hij als een vrijgezel en zocht zijn plezier in de cafés. Het gedrag dat hij verachtte bij zijn vader nam hij ook over. In 1935 verlaat zijn vader het huis, er was geen echtscheiding. Drie jaar later sterft ze alleen en zielsbedroefd. Oskar was er kapot van en weigert op de begrafenis met zijn vader te spreken.

Hij sluit zich aan bij de Nazi Partij en draagt met trots een swastika. Hij dacht om langs die weg veel geld te kunnen verdienen. Toen de Nationalistische Socialistische Partij in Duitsland groeide, sloot hij zich aan als agent van de Abwerh. Het was de inlichtingendienst van Duitsland. Ze stuurde hem naar Krakau in Polen. Hij zal zich voordoen als zakenman om zo informatie los te krijgen van de Gestapo en het Duitse leger. Zoals elk regime had het Derde Rijk afsplitsingen en rivalen. Oskar keek uit naar deze missie. Krakua was voor hem een stad met vele mogelijkheden. Met zijn ontwapende lach, bijdehandsheid en de kunst om omkoping te vermommen als een cadeau van vriendschap krijgt hij de juiste connecties. Hij stapte de oorlog niet in om Joden te redden, massa’s geld verdienen was zijn enige ambitie.

Het Krakau waar Schindler aankwam was een drukke industriële stad met een welvarende Joodse gemeenschap van 66 000 mensen. Bij de inval van Hitler werden de Joden van Krakau en de andere 3 500 000 miljoen Joden gescheiden van de rest van de maatschappij. Al de Joden ouder dan 10 moeten de Davidster dragen. Oskar ziet hoe de Nazi’s de Joden uit hun huizen en appartementen zetten en in getto’s plaatsen. Niet alleen hun huis moet er aan geloven, ze namen hun bedrijfsleiding over en stelden ze tewerk als slaven. Schindler, als Nazi, had deze rechten en privileges ook en zag de financiële mogelijkheden bij het noodlot van de Joden. Op advies van Itzhak Stern koopt hij een fabriek in de buitenwijken van Krakau. 

Stern zou de boekhouding doen terwijl hij de dagelijkse leiding voor zijn rekening nam. Door zijn eerder verworven connecties hoopte hij lucratieve militaire opdrachten te versieren zoals veldkeukenmateriaal en keukenkits voor de soldaten. Vanaf het begin kregen ze een band met elkaar. Als hun gesprekken over de oorlog gaan, ongebreideld doden en religie, ziet Stern een opening. Hij omschreef het zelf als een Talmoedische wijsheid: ”Hij die één leven redt, redt de hele wereld.” Die opmerking was van toepassing op Schindler. Hij leende 50 000 zlotys (1 000 dollar) van verschillende rijke Joden en kocht de fabriek. D.E.F. ofwel Deutsche Emailwarenfabrik werd al snel een succes voor Schindler. Schindler had de ondernemingszin en het hart om zijn joodse werknemers menselijk te behandelen met een lach, een grapje of onverwachte vriendelijkheid. Hij noemt zijn werkers met hun voornaam en spande soms een gesprekje aan om gewoon sociaal contact te hebben met zijn werknemers. Schindler was verschillend van de andere Nazi’s. Hij verwittigde hen voor komende invallen en toestanden waar de Gestapo ze gewoon vermoordden. Er was een soort convenant tussen Oskar en de werknemers. Zolang ze hun werk goed verrichtten hield hij de zweep, het geweer en de legerlaarzen van de werkvloer. Het resultaat was dat de Joden in de getto’s de fabriek van Schindler beschouwden als een veilige haven tegen Nazibrutaliteiten. De Joden zelf kregen geen loon. Dit werd verstuurd naar de SS. Ze waren ook goedkoper dan de duurdere Poolse arbeiders. Schindler wist goed hoe de leefomstandigheden waren in de getto’s en kreeg informatie over het liquideren van het getto. Op 12 maart 1943 vertelt hij zijn arbeiders dat ze die avond niet terug naar het getto kunnen. Het vermoorden van tienduizenden Joden heeft een emotioneel effect op Oskar.

Als oorlogsprofiteur kon hij veel verdragen maar de mishandeling en het doden van de Joden werd hem teveel. Waarschijnlijk heeft hij hier de klik gekregen en zag hij dat dit een stap te ver was. De Joden die de nacht overleefden werden in dierenwagens gestoken en vervoerd naar dodenkampen zoals Auschwitz, Treblinka. Het was een onderdeel van Hitler’s “Laatste Oplossing”. (Endlösung der Judenfrage) Nu weet hij dat er een strategie achter heel dit gebeuren zit. En beseft dat ze hen willen behandelen als een virus dat moest worden uitgeroeid. Hij wist dat dit plaatje niet klopte omdat hij in zijn jeugd heeft samengeleefd met hen. De werknemers van Schindler worden overgeplaatst naar een slavenkamp in Plaszow. 
Overdag werkten ze in de fabriek van Schindler, ’s nachts gingen ze terug naar het kamp waar willekeur en massaexecuties dagelijkse kost waren.Paszow werd gerund door commandant Amon Leopold Göth. 

Volgens overlevers van het kamp was hij een monster. Hij doodde willekeurig mensen voor ze aan het werk waren, daarna kwam hij al fluitend in het kamp wandelen. Dit was de man waar Oskar mee at, dronk en netwerkte. Deze duistere relatie had hij nodig om zijn Joden terug uit handen van Göth te krijgen. Hij feest samen met hem terwijl ze het kamp kunnen overkijken. Hij dronk met de Duivel om akkoorden te kunnen sluiten met de Duivel. Helen Rosner, een joodse meid uit de villa van Göth, had een gesprek met Schindler in de keuken. Hij nam haar mee naar het raam en zei: “Zie je die mensen beneden? Ze dragen stenen, graven aan de heuvel. Herken je het volk dat in Egypte als slaaf moesten werken? Ze werden bevrijd. Dit zal gebeuren met jullie, jullie worden bevrijd uit deze hel.” Door zijn goede band met Göth en hooggeplaatste Nazi’s mocht hij een barakkenkamp bouwen naast zijn bedrijf. Hij beweerde dat ze harder en langer konden werken voor hem als ze niet afzagen van het kamp in Plaszow. De werknemers kwamen op die manier uit de klauwen van Göth. Deze mensen werden echt gered. D.E.F. was nu een echt zelf onderhoudend concentratiekamp met Schindler aan het hoofd. Hij zorgde voor extra eten, medicatie en andere noodzakelijkheden die niet voorkwamen in andere kampen. Dit kostte hem handen vol geld maar hij verdiende heel veel met de zwarte handel. Dit was voor de Duitsers illegaal maar dat gold ook voor de behandeling van zijn arbeiders. Op zijn verjaardag kreeg hij een taart van een jong meisje waarna hij haar een kus gaf. In die tijd was dat een enorme misdaad en hij werd gearresteerd. Oskar praatte en kocht zichzelf weer vrij. Hij speelde een dodelijk spel met een groot persoonlijk risico en enorm geldverlies. In de lente van 1944 moest Schindler zich aanpassen aan de veranderingen van de oorlog. De Russen veroverden meer land aan de oostkant en de Duitsers trokken zich terug. Er werd opdracht gegeven om alle kampen en subkampen te ontruimen. Oskar had op dat moment makkelijk kunnen vertrekken als een rijk man. Hij trekt naar Berlijn en krijgt toelating om “zijn” Joden te verplaatsen naar Brünnlitz dicht bij zijn geboortestreek. 

Hij maakt de Nazi’s wijs dat de arbeiders essentieel zijn om oorlogsmunitie te maken. Daarmee hoopt hij dat de mensen de gaskamers te ontwijken. Om naar Brünnlitz te geraken moeten ze op een lijst staan. Deze lijst betekent leven, ook gekend onder de Joden als “Schindler’s list”. Elfhonderd werkers waren bij de gelukkigen om op de lijst te staan. Ook de meid van Göth, Helen Rosner, en haar zusters krijgt hij vrij. De treinen rijden echter niet rechtstreeks naar Brünlitz. De mannen zaten eerst in het dodenkamp in Gross-Rosen, de vrouwen werden naar Auschwitz gestuurd. 

Toen ze de rook uit de schoorstenen zagen komen wisten ze wat de dodelijke bedoeling was van de kampen. Na een maand krijgt hij zijn mannen eindelijk vrij. “Godzijdank, jullie zijn bij mij. Warme soep staat klaar voor jullie.” In Januari 1945 gaat de oorlog niet goed voor de Nazi’s. Al is het Duitse leger zo goed als verslagen, Hitler is vastberaden om zijn zelf verkondigde missie niet te stoppen. Bijna waren de Nazi’s er in geslaagd om de 8 000 000 Europese Joden te vermoorden. Zijn vrouw Emilie voegde zich terug bij hem. Uit humanitaire overweging hielp en verzorgde ze de werknemers. In januari 1945 redden Oskar en Emilie nog eens 132 Joden door ze te kopen van de Nazi’s omdat de dodenkampen het moorden niet konden volgen. De bevroren en uitgehongerde Joden zaten 10 dagen zonder eten en drinken in beestenwagens. Oskar betaalde een lokale priester om de begrafenis te bekostigen van de Joden die al gestorven waren op de trein.

Geen van de geredde beestenwagenoverlevende heeft één dag gewerkt in Brünlitz. Hij betaalde 600 marken per dag voor de 116 die voor hem werken. In mei 1945 verzamelt hij zijn mensen en vertelt hen dat de oorlog over is. Hij wenst ze geluk. 6 000 000 andere Joden hadden geen Oskar Schindler om ze te redden en ze zijn verdwenen. Vanaf dat moment zijn de rollen omgekeerd en springen de Joden hem te hulp. Als voormalige Nazioorlogsprofiteur is zijn lot bezegeld als de bevrijders komen. Al de miljoenen die hij tijdens de oorlog had verdiend waren opgedroogd. Hij verlaat het kamp als held maar buiten de Joden die hij heeft gered was er niemand die wist of het zich aantrok na de oorlog. In 1949 krijgt hij 15 000 dolar van een Joodse organisatie. Hij verhuist naar Buenos Aires in Argentinië met Emilie, twee minnaressen en drie families die hij heeft gered. In 1957 raakt hij niet alleen bankroet maar verlaat ook Emilie en keert terug naar Duitsland. Met het geld dat hij af en toe krijgt van Joodse organisaties trekt hij steeds de stad in om zijn gekend leven te beleven. In 1961 krijgt hij een uitnodiging om naar Israël te gaan. 800 mensen begroeten hem op de luchthaven. Op datzelfde moment wordt Adolf Eichmann, de architect achter de “laatste oplossing”, in Jeruzalem berecht. De Israëlische pers leert nu ook Schindler kennen en zetten de twee Nazi’s naast elkaar om het contrast aan te tonen.

De Duitse pers vangt die berichten ook op. Bij zijn terugkeer weten de Duitsers wat hij heeft verricht tijdens de oorlog. Ze minachten hem en vinden hem een verrader. Hij heeft getuigen helpen overleven. Ze gooiden stenen naar hem en deden geen zaken meer met Oskar. Hij keert in 1962 op zijn 54^e verjaardag terug naar Israël waar hij een boom plant op de begraafplaats van de Rechtvaardigen. Hij krijgt een medaille met een opschrift dat hij twintig jaar eerder al gehoord had. “Hij die één leven redt, redt de mensheid.” Voor de rest van zijn leven keert hij terug naar Israël om zijn verjaardag te vieren. In 1974 sterft hij aan een hartaanval in Frankfurt, hij is op dat moment 66 jaar. 500 mensen die hij redde komen hun eer betuigen op zijn begrafenis. Oskar liet zien dat er wel een andere keuze is. Hij maakte het verschil toen het echt nodig was.

De hoofdrolspelers

Schindler

Oskar Schindler wordt vertolkt door de Ierse acteur William John Liam Neeson. Voor zijn rol werd hij genomineerd voor een Oscar en Golden Globes. Ik ken hem van zijn rol als Qui-Gon Jin uit Star Wars The Phantom Menace. Een film van George Lucas, een vriend van Spielberg. Nog enkele bekende films van hem zijn: The A-Team; The Grey; The Dark Knight Rises. Neeson vertolkt zeer geloofwaardig de rol van Oskar Schindler.

Stern

Ben Kingsley is geboren in Engeland als zoon van een gemengd gezin. Zijn vader is afkomstig uit Indië en zijn moeder was Brits. De bekendste film van hem is in de rol van “Mahatma Gandhi”. Hij kreeg de Oscar voor Beste acteur. Na Ghandhi speelt hij nog mee in volgende kaskrakers: Moses; Anne Frank: The Whole Story; Prince of Persia: The Sands of Time en Hugo - Georges Méliès.

Goeth

De “Bad-guy” wordt vertolkt door Ralph Fiennes. Hij is geboren in Engeland als oudste van zes kinderen. Hij heeft al twee Oscars nominaties gekregen. De eerste voor Goeth uit Schindler’s List, de tweede als Graaf László Almásy in The English Patient. Hij heeft nog een lange lijst op zijn palmares waaronder: Heer Voldemort in de Harry Potter-films; Skyfall; The Reader; The Avengers …

De film

In hoofdzaak is de film een zwart-wit productie. Slechts enkele stukken uit de film hebben een beetje kleur. De opening start met een full-color scene die overgaat in zwart-wit. Het zuigt de kijker mee in de tragedie van 1939. Het geeft een film noir sfeer die wordt geassocieerd met de grote defectieve verhalen van de 1940. Omdat het geen kleurenfilm is, versterkt het de impact van het geweld en wijst op de dualiteit tussen goed en kwaad. Spielberg start de film met het aansteken van een paar Sabbatkaarsen gevolgd door het geluid van een Hebreeuws gebed. Als de kaarsen doven op het einde van de scene krijgen ze een rookpluim. Die verwijzen naar de schoorstenen van de uitroeiingskampen. De film volgt goed de levenswandel van Oscar Schindler. Er zijn een paar symbolische scenes. Voor de Joden is het overleven van A tot Z. De gebeurtenis die dat misschien het beste illustreert is het stuk in het werkkamp van Plaszow. Onder de willekeurige schietpartijen van opzichter Goeth slagen twee mensen erin verliefd te worden en te trouwen. Ze hebben geen vooruitzicht en geen toekomst om naar uit te kijken. Ze trouwen in de hoop te overleven. De bruidegom verplettert een gloeilamp als vervanging van de traditie om een wijnglas stuk te stampen. Het symboliseert het voortbestaan en tradities van de Joden.

Terwijl de Joden gedwongen worden om naar het getto te gaan roept een klein meisje: ”Vaarwel, Joden!”. Hier wil Spielberg duidelijk maken dat het kwaad van de “Endlösung” hele gemeenschappen besmet. Sommige mensen probeerden hun joodse vrienden te helpen maar veel meer weigerden omdat ze bang waren voor represailles. De lijsten zijn een rode draad doorheen de film. In het begin van de film wordt een ellelange lijst in close-up genomen om aan te tonen hoeveel Joden worden verplaatst naar het getto. De lijsten worden steeds onheilspellender. Er komen lijsten van mensen die “essentieel” zijn en wie niet. De “onbruikbare” worden geëvacueerd naar vernietigingskampen. Voor de SS maakt het niet uit wie er op de lijst staat, het is gewoon meer papierwerk. De Lijst van Schindler vertegenwoordigt goed en leven, maar de lijst van de Nazi’s is één van kwaad en dood. Op het einde krijgt Oscar een lijst van zijn werknemer in geval dat hij zou gevangen worden genomen door de geallieerde soldaten. Het meisje in de rode jas is het enige gekleurde object in de film buiten de kandelaren in het begin. Ze vertegenwoordigt de onschuld van de Joden die worden afgeslacht. Op dat moment wordt Oscar geconfronteerd met de horror van het joodse leven.

De rode jas staat symbool voor de 6 000 000 Joden die meedogenloos zijn vermoord. De weg door het Plaszow werkkamp, ​​geplaveid met grafstenen ontnomen van Joodse begraafplaatsen, is een replica van de werkelijke weg die er bestond. De weg draagt ​​bij aan de historische nauwkeurigheid van de film, maar symboliseert ook de vernietiging van de Joodse ras. Goeth wrijft met deze weg de Joden in hun neus dat ze ook snel van de aardbol worden geveegd. Helemaal op het einde van de film zien we het graf van Oskar Schindler. De echte overlevenden brengen hem een groet door stenen op zijn graf te leggen. Dit is een typisch Joods gebruik. Dit is een tastbaar symbool van liefde en onvergankelijkheid.

Weetjes

Spielberg zag af van elke vorm van salaris en royalty’s, wat hij zag als het ontvangen van ‘bloedgeld’. In plaats daarvan liet hij het geld ten goede komen aan de Shoah Visual History Foundation.

In het getto kamp te Krakau leefde echt een meisje met een rode jas. Ze heeft zelf ook een boek gemaakt met als titel “Het meisje in de rode jas”. (Roma Ligocka)

De rozen die op het graf worden gelegd zijn niet van Spielberg maar van Liam Neeson. Hij legt de rozen als traditie van onze cultuur en om de overlevenden niet tegen de borst te stoten omdat hij de gruwel niet heeft meegemaakt.

PAV

Overal ter wereld worden mensen vervolgd voor hun afkomst of religie. Hier in Vlaanderen kunnen we nog vrij rustig leven met elkaar. Ook hier gebeuren soms aanslagen op onschuldige mensen. Kijk naar de recente aanslag in Brussel. Met deze film krijg je een beeld hoe ver we kunnen komen met deze gedachten. Hoe is het allemaal zo ver kunnen komen. Kan het nu nog? Ja, blijkbaar wel, dagelijks sterven er nog steeds mensen in rassen- of religieoorlogen. Met ISIS voor de deur is bijna heel de wereld bedreigd. Ze deinzen ook voor niets terug. Ze willen de wereld ook "reinigen".

ACTUA
Ook vandaag zijn er nog gevolgen van de deportaties van tijdens de Tweede Wereld Oorlog.
http://www.volkskrant.nl/buitenland/frankrijk-betaalt-alsnog-om-deportaties-joden~a3805850/
Haat rond religie en groepen

Aanslag op Joods Museum in Brussel.
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/regio/brussel/2.33642
ISIS
http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20141222_01442326

Bronnen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gro%C3%9F-Rosen = http://nl.wikipedia.org/wiki/Nacht_und_Nebel
http://en.wikipedia.org/wiki/Schindler%27s_List 
http://nl.wikipedia.org/wiki/John_Williams_%28componist%29

http://en.wikipedia.org/wiki/Poldek_Pfefferberg

http://nl.wikipedia.org/wiki/Steven_Spielberg

http://en.wikipedia.org/wiki/Schindler%27s_Ark

http://nl.wikipedia.org/wiki/Oskar_Schindler
http://nl.wikipedia.org/wiki/Amon_G%C3%B6th
http://nl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82asz%C3%B3w

http://nl.wikipedia.org/wiki/Ben_Kingsley

http://nl.wikipedia.org/wiki/Ralph_Fiennes

http://www.pinterest.com/pin/85568461640017673 
http://www.imdb.com/title/tt0108052/

http://www.imdb.com/title/tt0108052/faq?ref_=tt_faq_sm 

http://www.imdb.com/name/nm0001426/bio?ref_=nm_ov_bio_sm
http://www.imdb.com/name/nm0000146/bio?ref_=nm_ov_bio_sm#mini_bio http://www.theguardian.com/film/2013/mar/04/schindlers-list-actor-traumatised-by-filmhttp://www.wo2actueel.nl/artikel/1427/Reis-naar-het-verleden-van-Oskar-Schindler.htm
http://yearslaterwewouldremember.com/http://www.filmtracks.com/titles/schindler.html

http://www.filmsite.org/schi.htmlhttp://www.biography.com/people/steven-spielberg-9490621#dreamworks-creationhttp://www.dreamworksstudios.com/about/executives/steven-spielberg